Ubuntu; Linux tabanlı bir işletim sistemi olup, masaüstü, sunucu ve IoT cihazları için yaygın olarak kullanılan açık kaynaklı bir dağıtımdır. Ubuntu, Canonical Ltd. tarafından geliştirilmekte ve dünyanın dört bir yanında milyonlarca kullanıcıya hizmet vermektedir. Popülerliğini, kullanıcı dostu arayüzü, geniş yazılım desteği ve güçlü topluluğuna borçludur.

Bu rehberde, Ubuntu’nun ne olduğunu, neden bu kadar popüler olduğunu ve yeni başlayanlar için nasıl kullanıldığını detaylı şekilde inceleyeceğiz.

1. Ubuntu’nun Temel Özellikleri

Ubuntu, her yaştan ve her seviyeden kullanıcı için uygun olan bir işletim sistemidir. İşte bazı temel özellikleri:

  • Açık Kaynaklı ve Ücretsiz: Ubuntu, açık kaynaklı bir yazılımdır. Bu, kullanıcıların sistemin kaynak kodlarını görebilmesi, değiştirebilmesi ve dağıtabilmesi anlamına gelir.

  • Kullanıcı Dostu: Ubuntu, özellikle Windows veya macOS kullanıcıları için kolay bir geçiş sağlar. Kullanıcı dostu arayüzü ile tanınır.

  • Güçlü Yazılım Desteği: Ubuntu, geniş bir yazılım deposuna sahiptir ve yazılımların çoğu Ubuntu ile uyumlu olacak şekilde optimize edilmiştir.

  • Güvenlik: Ubuntu, düzenli güvenlik güncellemeleri ve güçlü güvenlik önlemleri ile gelir. Her yeni sürüm, eski sürüme göre daha güvenli olacak şekilde tasarlanır.

2. Ubuntu’nun Tarihi ve Gelişimi

Ubuntu’nun ilk sürümü 2004 yılında Mark Shuttleworth tarafından piyasaya sürüldü. Shuttleworth, Ubuntu’yu “herkes için özgür yazılım” vizyonuyla geliştirmeye karar verdi. İlk başta Ubuntu, masaüstü bilgisayar kullanıcılarını hedef almıştı, ancak zamanla sunucular ve mobil cihazlar için de popüler bir seçenek haline geldi.

Ubuntu, zamanla her yıl yeni bir sürüm çıkararak ve kullanıcılara uzun vadeli destek (LTS) sunarak kendini kanıtladı. Ubuntu’nun başarılı olmasının arkasındaki en büyük faktör, kullanıcı dostu olması ve sürekli güncellenen bir yazılım yelpazesi sunmasıdır.

3. Ubuntu’nun Sürüm Desteği

Ubuntu, her yıl iki ana sürüm yayınlar: Nisan (N) ve Ekim (E). Önemli bir özellik, her iki yılın Nisan ayında çıkan sürümlerin Long Term Support (LTS) sürümü olarak belirlenmesidir. LTS sürümleri 5 yıl boyunca güvenlik güncellemeleri alır.

Örnek:

  • Ubuntu 20.04 LTS (Focal Fossa) – 2020 Nisan’da çıktı, 2025’e kadar güvenlik güncellemeleri alır.

  • Ubuntu 21.10 (Impish Indri) – 2021 Ekim’de çıktı, 9 ay boyunca güncellemeler alır.

4. Ubuntu’yu Kurmak

Ubuntu’yu kurmak oldukça basittir. Ubuntu’nun resmi web sitesinden ISO dosyasını indirip bir USB sürücüye yazdırarak veya sanal makine üzerinde çalıştırarak kurulum yapabilirsiniz. Ayrıca, birden fazla işletim sistemi kullanmak isterseniz, Ubuntu’yu Dual Boot olarak da yükleyebilirsiniz.

Ubuntu’nun kurulum sihirbazı, kullanıcıyı adım adım yönlendiren oldukça basit bir yapıya sahiptir. İlk kurulumda, bölümlendirme işlemi ve sistemin kurulum seçenekleri kolayca yapılabilir.

5. Ubuntu Masaüstü Ortamı

Ubuntu’nun masaüstü ortamı, GNOME ile birlikte gelir. GNOME, sade ve modern bir masaüstü arayüzü sunar. Bu masaüstü ortamı, kullanıcı dostu bir arayüz, kolayca erişilebilen ayarlar ve çoklu görev yönetimi özellikleriyle tanınır.

6. Yazılım ve Uygulama Yönetimi

Ubuntu, yazılım yönetimi için Apt (Advanced Package Tool) kullanır. Uygulamaları ve sistem yazılımlarını kolayca yüklemek ve güncellemek için terminal veya Ubuntu Software Center kullanılabilir.

  • Terminal üzerinden yükleme:

    • sudo apt update komutuyla paket listesi güncellenir.

    • sudo apt install <paket_adı> komutuyla yazılımlar yüklenir.

Ubuntu, aynı zamanda Snap paketleri de kullanır. Snap, bağımsız olarak çalışan ve farklı Linux dağıtımları üzerinde çalışabilen paketlerin yönetim sistemidir.

7. Ubuntu’nun Yazılım Depoları

Ubuntu, yazılımları güvenli bir şekilde indirip yükleyebilmeniz için resmi bir yazılım deposuna sahiptir. Ayrıca, birçok üçüncü parti yazılım da Ubuntu’nun depolarında bulunmaktadır. Örneğin, web tarayıcıları, ofis yazılımları ve grafik düzenleme araçları.

8. Ubuntu’yu Özelleştirmek

Ubuntu, kişiselleştirilebilir bir sistem sunar. Arayüzü, simge setlerini, tema renklerini ve pencere düzenlerini değiştirmek mümkündür. GNOME Tweak Tool gibi araçlarla, masaüstü ortamını daha fazla kişiselleştirebilirsiniz.

9. Ubuntu’da Terminal Kullanımı

Ubuntu’nun güçlü yönlerinden biri de Terminal‘dir. Terminal, çok güçlü bir araçtır ve kullanıcıların sistem üzerinde gelişmiş işlemleri komutlarla gerçekleştirmelerini sağlar. Terminal ile dosya yönetimi, yazılım yükleme ve sistem yönetimi yapılabilir.

10. Ubuntu’nun Topluluğu ve Desteği

Ubuntu’nun büyük bir kullanıcı topluluğu ve aktif bir destek ağı vardır. Eğer bir problemle karşılaşırsanız, Ubuntu Forums, Ask Ubuntu ve Ubuntu IRC kanal gibi platformlarda yardım alabilirsiniz.

11. Ubuntu’da Oyun Oynama

Ubuntu, oyun oynamak isteyen kullanıcılar için de harika bir platformdur. Steam, Ubuntu’nun desteğini sunar ve birçok oyun Linux üzerinde çalışabilir. Ayrıca, Wine ve Lutris gibi araçlarla, Windows oyunlarını da Linux üzerinde oynayabilirsiniz.

12. Ubuntu Güvenliği

Ubuntu, güvenliği ciddiye alır. Ubuntu’nun geliştiricileri, kullanıcıların verilerini ve gizliliğini korumak için düzenli güvenlik güncellemeleri sağlar. Ayrıca, UFW (Uncomplicated Firewall) aracı ile Ubuntu’nun güvenlik duvarını kolayca yönetebilirsiniz.

13. Ubuntu ve Diğer Linux Dağıtımları

Ubuntu, Linux dünyasında en popüler dağıtımlardan biridir, ancak Debian, Fedora ve Arch Linux gibi başka dağıtımlar da mevcuttur. Ubuntu, Debian tabanlıdır, bu nedenle Debian kullanıcıları için tanıdık bir ortam sunar. Ubuntu’nun kullanıcı dostu olma özelliği, onu yeni başlayanlar için ideal kılar.

14. Ubuntu’nun Geleceği

Ubuntu, hızla gelişmeye devam ediyor. Özellikle Ubuntu Desktop, Ubuntu Server ve IoT alanlarındaki gelişmeler, kullanıcı deneyimini daha da iyileştiriyor. Ayrıca, Canonical şirketi, Ubuntu Core ve Snap paketleri ile yazılım dağıtımını modernize etmeye devam etmektedir.

Sıkça Sorulan Sorular (FAQ)

1. Ubuntu nedir?

Ubuntu, Linux tabanlı bir işletim sistemidir ve genellikle masaüstü bilgisayarlar, sunucular ve IoT cihazları için kullanılır. Açık kaynaklıdır ve tamamen ücretsizdir.

2. Ubuntu nasıl kurulur?

Ubuntu, USB sürücü veya sanal makine üzerinde kolayca kurulabilir. Ubuntu’nun ISO dosyasını indirip bir USB’ye yazdırarak kurulum işlemini başlatabilirsiniz.

3. Ubuntu Windows’tan daha mı güvenlidir?

Ubuntu, güvenlik açısından oldukça güçlüdür. Düzenli güncellemeler ve güvenlik önlemleri, sisteminizi güvende tutar. Ancak her işletim sistemi güvenlik açıklarına sahiptir.

4. Ubuntu ücretsiz mi?

Evet, Ubuntu tamamen ücretsizdir ve açık kaynak kodlu olduğu için indirip kullanabilir, istediğiniz gibi özelleştirebilirsiniz.

5. Ubuntu oyun oynamaya uygun mu?

Evet, Ubuntu üzerinde oyun oynamak mümkündür. Steam, Ubuntu’yu destekler ve birçok oyun Linux üzerinde çalışır.

Kategori:

GenelUbuntu